Ancak uygulamada bu hakların sınırları ve kimleri kapsadığı konusunda kafa karışıklığı yaşanabiliyor.
Eşi İçin Harcırah Alınabilir mi?
Evet. Memur, yasal olarak evli olduğu ve çalışmayan eşi için harcırah alabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, evlilik bağının resmi olarak kanıtlanmış olmasıdır. Resmi nikah olmadan birlikte yaşanan kişiler için harcırah ödenmesi söz konusu değildir.
Eşi esnaf veya emekliyse: Harcırah alınabilir.
Eşi kamu görevlisiyse: Kendi kurumundan harcırah alacağı için memura ek harcırah ödenmez.
Anne, Baba, Dede, Nine ve Torunlar Dahil mi?
Kanuna göre memur; usul ve füruu ile erkek ve kız kardeşlerine bakmakla yükümlü olduğunu beyan etmesi halinde harcırah alabilir.
Usul (üst soy): Anne, baba, dede, nine, büyükbaba ve büyük nine gibi kişileri kapsar.
Füru (alt soy): Çocuklar, torunlar ve onların çocukları dahil edilir.
Bu kişiler için harcırah ödenebilmesi için memurun bu bireyleri geçindirdiğini (bakmakla yükümlü olduğunu) beyan etmesi yeterlidir. Beyan esas alınır, aksi sabit olmadıkça geçerlidir.
Kardeşler ve Diğer Akrabalar İçin Durum Nedir?
Memur, kendi erkek ve kız kardeşleri için de bakmakla yükümlü olduğunu beyan ederse harcırah alabilir. Ancak bu hak, memurun eşinin kardeşleri ya da anne-babası için geçerli değildir. Bu kişilere harcırah ödenmesi, memurun değil, eşin memur olması durumunda mümkündür.
Hangi Durumlarda Harcırah Ödenmez?
-
Resmi evlilik bağı olmayan eşler için
- Üvey çocuklar için
- Eşin anne-babası veya kardeşleri için (memur değilse)
- 25 yaşını geçmiş ve öğrenim görmeyen çocuklar için
Ancak öğrenime devam eden 25 yaş üstü çocuklar için istisnai kararlar mevcuttur. (Bkz. Sayıştay 8. Daire Kararı – 17.03.1998, Tutanak No: 4033)
Beyan Esastır, Liyakat ve Sorumluluk Esastır
Memurlar, sürekli görev yolluğu kapsamında yalnızca kanunun belirlediği yakınları için harcırah talep edebilir. Beyan esasına dayalı bu sistemde, haksız taleplerin önüne geçilmesi için doğru ve açık beyanda bulunmak büyük önem taşır.