Sağlık Bakanlığı, düşme, çarpma, spor ve trafik kazaları gibi durumlarda sık görülen dental travmalar konusunda toplumun doğru müdahalelerde bulunmasını sağlamak için kapsamlı bir rehber hazırladı.
Akut gelişen diş yaralanmaları, tüm travmaların %5’ini, okul öncesi çocuklarda ise %17’ye kadar çıkan oranlarıyla önemli bir halk sağlığı sorunu olarak değerlendiriliyor.
Dünya genelinde her dört çocuktan biri yaşamı boyunca en az bir kez dental travma geçiriyor. Bu tablo, dental travmaları dünyanın en yaygın beşinci sağlık problemi haline getiriyor.
En yüksek risk okul çağındaki çocuklarda
Spor kazaları, düşmeler ve çarpmalar dental travmaların en sık nedenlerini oluşturuyor.
Özellikle otizm, epilepsi, serebral palsi ve görme engeli gibi özel gereksinimleri olan bireylerde risk belirgin şekilde artıyor.
Diş travmaları yalnızca fiziksel değil;
• estetik kayıplar,
• çiğneme-konuşma zorlukları,
• öz güven problemleri
gibi psikolojik ve sosyal sorunlara da yol açabiliyor.
Diş yerinden çıktıysa: “Süte koyun, köküne dokunmayın”
Rehberin en kritik uyarısı, yerinden çıkan dişe yapılacak ilk yardım:
-
Kök kısmı tutulmayacak,
-
Diş asla kuru bırakılmayacak,
-
Temiz bir kapta sade süt içine konacak,
-
En geç 60 dakika içinde diş hekimine ulaştırılacak.
Bu adımların uygulanması, kişinin kendi dişinin yeniden yerine yerleştirilme ihtimalini büyük ölçüde artırıyor.
Diş kırıldıysa: Kırık parça bulunmalı ve süt içinde korunmalı
Dişin bir kısmı kırıldığında yapılması gerekenler şöyle sıralanıyor:
-
Kırık parça kurutulmadan bulunmalı,
-
Temiz bir kapta süt içerisinde muhafaza edilmeli,
-
60 dakika içinde diş hekimine başvurulmalı.
Kırık parçanın geri takılması hem doğal hem de estetik açıdan en iyi sonucu sağlıyor.
Spor yaralanmalarında ağız koruyucu zorunlu hale gelmeli
Diş travmalarının en fazla görüldüğü sporlar;
-
Futbol
-
Basketbol
-
Boks
-
Güreş
-
Hokey
-
Tekvando
-
Beyzbol
Bakanlık, özellikle temas gerektiren sporlarda ağız koruyucu ve yüz koruyucu başlık kullanımının yaygınlaştırılması gerektiğini vurguluyor.
Müdahale gecikirse diş kaybı kaçınılmaz
Geç kalınan müdahalelerde diş kayıpları kalıcı hale gelebiliyor. Özellikle ön diş kayıpları:
-
Özgüven kaybı,
-
Konuşma ve gülme sorunları,
-
Sosyal dışlanma,
-
Okul başarısında düşüş,
-
Yetişkinlikte iş ve iletişim problemleri
gibi ciddi sonuçlara yol açabiliyor.
Koruyucu tedbirler hayat kurtarıyor
Doğru korunma yöntemleri ve travma sonrası doğru ilk yardım sayesinde diş kayıplarının önemli bir bölümü önlenebiliyor.
Bakanlık, sporcularda ağız koruyucu kullanımının, ailelerde ise travma sonrası doğru müdahale eğitiminin yaygınlaştırılması gerektiğini belirtiyor.
